Oda termostatı seçme rehberi

Bu yazıya başlamadan oda termostatları hakkında genel bilgi veren şu yazıyı okumanızı şiddetle tavsiye ederim.

Oda termostatlarını genel olarak tanıttığım ve neden gerekli olduklarını anlattığım yazımda, termostatınızı alırken birçok terimle karşılaşacağınızı yazmıştım. Bu yazıda bahsettiğim terimlerin anlamlarını açıklayarak sizin için en uygun oda termostatını seçmenize yardımcı olmaya çalışacağım.

Manuel - Programlı

Manuel termostatlarda sıcaklık ayarı el ile yapılır ve istenildiği zamanda el ile değiştirilir. Programlılarda ise gün ve zamana göre istenilen sıcaklık önceden ayarlanabilir. Termostat ayarlanan programa göre vakti geldiğinde sıcaklık değişimi yapar.

Geceleri veya evde kimse yokken kombinin çalışarak evi ısıtmaya çalışması ısı kaybına, yani para kaybına sebep olur. Programlı termostatlar bu kayıpları azaltmak için etkili araçlardır.

Karı-kocanın çalıştığı çocukların olmadığı bir aile farzedelim. Bu ailenin fertleri sabah 8:00'de evden çıkıp, akşam 18:00'de eve geliyo olsunlar. Bu durumda 10 saat boyunca ev boş kalacaktır. Eğer bu evde manuel termostat takılıysa ve evden çıkarken sıcaklığı düşürmedilerse, kombi 10 saat boyunca evi aynı sıcaklıkta tutmak için boşuna gaz yakacaktır. Eğer dışarı çıkarken sıcaklığı düşürmüşlerse geldiklerinde soğuk bir evle karşılaşacaklar, sıcaklığın tekrar yükselmesi için birkaç saat beklemeleri gerekecektir. Bu evde programlı termostat olduğunu ve programlamasının doğru şekilde yapıldığı durumda, hem evde kimse yokken kombi boşuna çalışmayacak hem de çift eve geldiğinde sıcak bir yuva onları bekliyor olacak.

Programlı termostatların ayarlanmasında bilinmesi gereken bazı ince noktalar var. Programlama işi muhakkak kullanma kılavuzuna bakarak yapılmalı. Yinede genel hatlarıyla bir programlama işinin nasıl yapıldığını başka bir yazıda anlatmaya çalışacağım.

Analog - Dijital

Analog termostatlar metallerin ısınınca genleşmesi prensibini temel alarak sıcaklığı kontrol eder.

Dijital termostatlar ise termokupl denilen elekronik devrelerle sıcaklığı algılar.

Termostatlardaki bu ayrım çalışma prensipleriyle ilgilidir. Bu küçük farklılık konfor ve verimlilik açısından çok büyük etkilere sebep olur.

Analog termostatlar 2-3 derece değişimleri algılayabilir. Dijitaller ise 0,5 derece değişimleri algılayabilir. Hatta bazı markalar 0,1 derece kadar algılama aralığına sahiptir. Bu şu demek. Siz termostatı 22 dereceye ayarlıyorsunuz ama analog termostat ancak evin sıcaklığı 20 dereceye düştüğünde kombiyi devreye sokuyor, 24 dereceye geldiğinde devreden çıkarıyor. Dijital ise evin sıcaklığı 21,5 dereceye indiğinde kombiyi çalıştırıyor, 22,5 olduğunda ise kombiyi durduruyor.

Analog termostat

Analog termostat kullanırsanız evinizin sıcaklığı sürekli dalgalanma yapar. Konforunuza ciddi etkisi olur. Hem boşu boşuna ayarladığınız sıcaklıktan daha yüksek sıcaklıklara kadar çalışacağı için gaz israfına sebep oluyor. Analog termostatların bu meselesi özellikle yerden ısıtmalı evlerde çekilmez hale geliyor. Yerden ısıtmalı evlerin tepki verme süreleri zaten 3-4 saat gibi uzun bir süre. Bir de bu termostatın algılama dalgalanması eklenince tepki süresi iyice uzuyor.

Dijitalde ise sıcaklık sürekli ayarladığınız değerlere yakın seyrediyor. Konfordan ödün vermemiş oluyorsunuz. Ayrıca evinizin sıcaklığı çok yükseltmediği için gereksiz ısı kaybı olmuyor, israf yaşanmıyor.

Modülasyonlu - Aç kapa

Bu bölüme geçmeden önce lütfen modülasyon hakkındaki şu yazıyı okuyun.

Aç-kapa termostatlar isminden de anlaşılacağı gibi kombiye "açıl" veya "kapan" komutu gönderir.

Modülasyonlu termostatlar ise kombiye "yavaşla" veya "hızlan" şeklinde komut göndererek sıcaklığı dengelemeyi sağlar.

Aç-kapa termostat, sıcaklık ayarladığınız değere geldiğinde kombiye kapan komutu gönderir. Kombi durur. Biraz süre geçince kombi çalışmadığı için doğal olarak ortamın sıcaklığı düşer. Termostat bu sefer de çalış komutu gönderir. Kombi çalışmaya başlar, ortam yine ısınınca bu döngü böyle devam edip gider.

Bu şekilde sıcaklık dalgalanmaları özellikle yerden ısıtma gibi tepki süresi uzun olan evlerde probleme sebep olurlar. Şu şekilde bir zihin jimnastiği yaparsak durum daha iyi anlaşılır: Termostatı 22 dereceye ayarladınız. Evinizin sıcaklığı 22'yi geçince kombi durdu. Fakat yerler hala sıcak. Bu sebeple ev ısınmaya devam etti. 2 saatte yerler anca soğudu. Sıcaklı 25 dereceyi buldu. Sonra yavaş yavaş ortam da, yerler de soğumaya başladı. 22 derecenin biraz altına inince termostat çalış komutunu kombiye gönderdi. Kombi çalıştı, tesisattaki suyu ısıttı. Su zemini ısıttı. Zemin odayı ısıttı. Bu süreç yine yaklaşık 2 saat sürer. Evinizin sıcaklığı da 19 dereceye kadar düşebilir.

Modülasyonlu termostat, kombinin kapasitesini kontrol eder. Yalnızca gerektiği kadar ısı üretilmesini sağlar. Diyelim ki 24 kW bir kombiniz var. Fakat evinizin o anki ısı ihtiyacı yalnızca 12 kW. Modülasyonlu termostat bunun hesaplanmasına yardımcı olur ve kombinin %50 kapasitede çalışmasını sağlar. (Eğer dış hava sensörünüz varsa bu çok daha doğru hesaplanır) Şayet aç-kapa termostatınız varsa kombiniz genellikle tam kapasite çalışacaktır.

Ayrıca modülasyonlu termostatta yukarıda bahsettiğim ve yerden ısıtmalı sistemlerde yaşanan sıkıntılar yaşanmaz yada çok hafif bir şekilde yaşanır. İstenilen sıcaklığa gelindiğinde termostat kombiyi kapatmak yerine onu kısarak daha sonra yaşanacak soğumanın önüne geçmiş olur.

Dijital - programlı termostat
Alt satırda siyah alanlar kombinin çalışması istenen saatleri gösteriyor

Kablolu - Kablosuz

Kablolu termostatlar çalışmaları için ihtiyaç duydukları enerjiyi ve kombiyle olan iletişimlerini, kombiyle termostat arasına çekilen bir kablo aracılığıyla yaparlar.

Kablosuz termostatlar, kombiye bağlanan bir alıcıyla iletişime geçerek kombiyi kumanda ederler. Çalışma enerjilerini de pilden sağlarlar. 

Kablolu ve kablosuzun birbirine karşı çeşitli avantaj ve dezavantajları mevcut. Fakat verimlilik ve konfor açısından ikisi arasında pek fark bulunmuyor. 

Kablolu termostatlar pile ihtiyaç duymamaları, bağlantı problemi yaşamamaları, uygun fiyatları ile öne çıkarken; kablosuz termostatlar kablonun çirkin görüntüsünden kurtulmak, termostatın yerini değiştirme özgürlüğü sebebiyle tercih ediliyor.

Kablosuz termostatlardaki yer değiştirebilme özgürlüğü aslında pek de tavsiye edilen bir şey değil. Termostatın montajının yapıldığı yerin bazı özellikleri olması gerekiyor ve bir evde bu özellikleri taşıyan pek fazla nokta bulunmuyor. Termostatınızın montajını bu noktaya yaptırdıktan sonra pek yerini değiştirme ihtiyacı hissetmiyorsunuz. Eğer kablosuz termostatı sırf yer değiştirme avantajı sebebiyle seçecekseniz ve kablonun çirkin görüntüsü probleminiz yoksa kablosuzu tavsiye etmem. Kablolu termostat daha iyi bir tercih olacaktır.